Bütçe Nasıl Hazırlanmalıdır

Bütçe her geçen gün önemi hızla artan bir konudur. İş dünyasında, özellikle operasyonal süreci olan şirketlerde; satış hedefi belirlenmesi, üretim ve satınalma planlaması, yatırım planlaması, maliyet kontrolü, zaman yönetimi, proje yönetimi gibi konularda başarı sağlamak ve şirket hedeflerine ulaşmak, gerçekci ve profesyonel bir bütçe planlaması ile mümkündür. Peki bütçede başarı ve profesyonellik nasıl sağlanır? Bütçe planlarken nerelere dikkat etmeliyiz? Bu soruların cevaplarını sizler için araştırdık:


Zaman Aralığı Belirleyin

Öncelikle bütçeleme yapılacak zaman aralığına karar verin. Bütçeleme yaparken tüm departmanlardaki uzman kişilerden yardım alabilir, kısa ve uzun dönem aralığında plan tahminlerinde bulunabilirsiniz. Bütçe zaman aralığı şirketin dinamiklerine göre gerçekçi sonuçlar ortaya koyacak en uzun aralıkta belirlenmelidir. Şirket dinamikleri sadece 6 aylık gerçekçi bütçeye imkan verirken, alışkanlıklara veya genel uygulamaya uygun olması için yıllık veya beş yıllık bütçe hazırlamak zaman ve efor kaybından başka işe yaramayacaktır.


Nakit Akışı Tahmini Yapın

Bütçede geleceğe dönük aylık nakit akış tahmini yapmak önemlidir. Bu sizin şirket hedeflerine ilişkin beklenmedik sapmaları teşhis edebilmenizi ve problemler büyümeden herhangi bir alanda bütçeye dönük revizyonlar yapabilmenizi sağlayacaktır.


Maliyetlere İlişkin Gelir/Gider Hesapları ile Entegre Bütçe Oluşturun

Bütçe maliyete ilişkin bütçeleme ve kontrolü kapsamalıdır. Genel Üretim Giderleri, Hizmet Giderleri, Araştırma ve Geliştirme Giderleri, Pazarlama Satış ve Dağıtım Giderleri gibi Üst Bütçe kalemleri belirleyip, maliyet hesaplarını bütçe kalemleri altında toplamalı ve etkin bir bütçe kontrol raporu üzerinden bütçeleme yapılmalıdır. Bütçe kontrolü şirketinizin gidişatını kontrol etmenizi ve geleceğe dönük planlarınızı uygun maliyetle yapmanızı sağlar.


Karşılaştırmalı ve Hedefe Yönelik Satış Bütçesi

Hasılat ve diğer karlarınızı bütçe sistemlerinde planlayabilir geleceğe dönük tahminlerinizi geçmiş veriler ışığında tahmin yöntemlerini kullanarak yapabilirsiniz. Bütçe sistemlerinde tarihsel satış verilerine ve geleceğe dönük tahmin rakamlarına erişebiliyor ve karşılaştırmalar yapabiliyor olmanız gerekir.


Sapma Analizleri Yapın ve Sezonluk Dalgalanmaları Gözönünde Bulundurun

Bütçede aylık plan verilerileri ile gerçekleşen tutarlar arasındaki sapmaların büyüklüğü, bütçenin verimsizliğinin ve iyi analiz yapılmadığının göstergesidir. Maliyet bütçesini oluştururken, zamanı ve masrafların dönemselliğini iyi hesaplamak ve gerçekleşen / bütçe sapmalarını minimize etmek esastır. Aynı şekilde hasılata ilişkin planlama ve tahmin rakamlarını hesaplarken, dönemselliği ve piyasa şartlarını dikkate almak ve ekonomik öngörülerde bulunarak tahminleme yapmak gerekir.


Bütçenizi Sürekli Takip Edin ve Gerekli Revizyonları Yapın

Bütçe katı kurallar ve rakamlar içermemelidir. Elbette gerçek hayatta birçok beklenmedik senaryo ile karşılaşmak durumunda kalırız. Bu yüzden bütçeyi sürekli revize etmeli ve yeni tahminlerde bulunmalıyız. Gerçekleşen/ Bütçe rakamlarını kontrol etmek ve geçmiş bütçe verimliliğine bakmak, benchmark performans noktaları belirleyip bu doğrultuda sürdürülebilir bir bütçe oluşturulabilir.

Yukarıda bahsettiğimiz temel maddeler bütçenizi etkin, dinamik ve başarılı kılacaktır. İster küçük çaplı bir firma ister global bir firma olun; yukarıda bahsettiğimiz önerileri mutlaka dikkate almalısınız; Şirketinizin performansına önemli ölçüde fayda sağladığını göreceksiniz.

Sait BAYIR

Finansal Çözümler Danışmanı

Referanslar

Laudon, Kenneth C. (2006), Management Information System, 12.edt. 199,335-370

www.theguardian.com